Foto: Samolot łącznikowy Po-2 z plm /plsz (?) na lotnisku w Kroczewie. Foto: Zdjęcie grupowe -1948 r.
W tym roku, w ramach ogólnego cyklu szkoleniowego, 4. plsz od pierwszych dni maja przygotowywał się do defilady powietrznej w Warszawie. Dowódca pułku mjr. Grochowski. Dowódcy: I - eskadra kpt. Rudnicki, II - eskadra por. Wincentak, III - eskadra (?) Defilada odbyła się 22.07.1948 r. z udziałem m.in. samolotów IŁ-2 i IŁ-10 4. plsz. oraz innych eskadr pułkowych lotnictwa WP. Za wzorowe przygotowanie się do defilady pułk otrzymał pochwałę
od Ministerstwa Obrony Narodowej. * W dn.13 -14.07.1948 r. na lotnisku w Kroczewie została przeprowadzona odprawa dowódców pułków lotniczych WP pod patronatem d-cy WL gen. bryg. A. Romeyki.
Foto: Trawiaste pole wzlotów, jak i cały teren lotniska w Kroczewie wymagał w miesiącach letnich tzw. stałego doglądu wykonywanego przez BOL. Zestaw ,,koszący” składał się z traktora Landsbulldog i doczepionej 8 m kosiarki produkcji radzieckiej. Na część tnącą kosiarki składała się 4 m ruchoma listwa z nożami koszącymi. Cały zestaw w czasie pracy wymagał obsługi 3 żołnierzy. Do ścięcia był obszar całego lotniska ok. 200 ha. Foto niżej:
W celu wyrównania i wzmocnienia trawiastego podłoża pola wzlotów wykorzystywano kilkutonowy betonowy walec, który ciągnięty przez traktor przejeżdżał przez wyznaczone strefy pasa jak i pola stojanek samolotów. Na stanie batalionu znajdował się także metalowy kilkutonowy walec drogowy, który wewnątrz wypełniony był ciężkimi kamieniami i żwirem. Co pewien czas zmieniano miejsce głównego pola startów - lądowań. Na czas dni lotnych, za pomocą pasów z płótna białego, zaznaczano właściwy obszar pola wzlotów (wg. potrzeb eskadr) wraz z rozmieszczonym charakterystycznym białym ,,T”.
Foto: Wnętrze baraku świetlicy polowej: Proporczyk 4. plsz , w głębi piloci i strzelcy pokładowi w czasie szkolenia ideowo-politycznego -1953 r.
W ramach programowego szkolenia eskadr lotniczych, jednostka otrzymywała dodatkowe zadania polegające na przygotowaniu załóg do udziału w paradach powietrznych. W 1950 r. wyznaczone załogi 4. plsz prowadziły intensywne przygotowania w Kroczewie do defilady 1-majowej w Warszawie. Dowódca 1. plm ,, Warszawa” kpt. Malinin przeprowadzał przygotowania wytypowanych eskadr na lotnisku w Modlinie. Lotnisko polowe w Kroczewie przyjęło również 14.04.1950 r. eskadrę rozpoznawczą 30. plMW ze Słupska. Przebazowana eskadra na samolotach Pe-2 i Tu-2 realizowała wraz z pozostałymi pułkami lotniczymi scenariusze powietrzne, które miały być zaprezentowane dowództwu WP, władzy państwowej, jak i społeczeństwu. Dwa lata później 22.07.1952 r. z lotniska kroczewskiego wystartowały do udziału w defiladzie powietrznej samoloty bombowe Pe-2, Tu-2, UPe-2. z 15. DLB. Bombowce z napędem tłokowym Tu-2, po raz ostatni wzięły udział w defiladzie powietrznej. Za udział w defiladzie powietrznej tow. Bolesław Bierut udzielił pochwały całemu stanowi osobowemu - 4 plsz.
Około 1950 roku na części miejsca dawnego pałacu wybudowano budynek wartowni.
W głębi parku postawiono 3 baraki dla pilotów i obsługi. W latach 1950 -1951 1. plm
,,Warszawa” stacjonujący w Modlinie rozpoczął proces szkolenia na samolotach odrzutowych typu Jak-17. Na początku stycznia 1951 roku pułk został przebazowany na lotnisko Warszawa-Bemowo, rozpoczynając szkolenie na nowych typach samolotów odrzutowych Jak-23.
Foto: Żołnierze 4. plsz z Bydgoszczy w czasie obozu letniego w Kroczewie. Przygotowanie
tablicy upamiętniającej szlak bojowy 2. pnb ,,Kraków” z okresu działań II wojny światowej.
Foto: Dekorowanie świetlicy polowej przez żołnierzy 4. plsz w Kroczewie. Bydgoski pułk skoszarowany był na terenie dawnego parku podworskiego. Dostępność drzew i krzewów pozwalała żołnierzom na tworzenie bardzo ciekawych kompozycji. Na szczycie baraku świetlicy godło państwowe z bocznymi emblematami szachownic lotniczych i sylwetkami samolotów. Przy wejściu po bokach, w altankowym stylu krzyżowym, symbole biało-czerwonej szachownicy wojsk lotniczych WP -1953 r.
W 1953 r. pułk stacjonuje na lotnisku w Kroczewie i prowadzi intensywne szkolenie. Dowódca pułku mjr. Malinin. Dowódcy: 1 - eskadra kpt. Zgrzymski, 2 - eskadra kpt. Skorecki, 3 - eskadra kpt. Wiśniowski. Po zakończeniu szkolenia w miesiącu wrześniu br. pułk zostaje przebazowany do Bydgoszczy gdzie w dalszym ciągu doskonali swoje umiejętności lotnicze. Rozkazem nr 70/MON z dn. 28.12.1953 r. 4. plsz przywrócono nazwę ,,Kraków”. Lata 1954-1956 były okresem pobytu pułku w Bydgoszczy, a zarazem ostatnimi latami 4. plsz i samolotów IŁ-10. W 1956 r. rozpoczęto przeszkalanie stanu osobowego pułku w eksploatacji samolotów odrzutowych.
Foto: Samolot szturmowy typu IŁ-10 (Avia B-33) na lotnisku w Kroczewie w trakcie przeglądu technicznego na stojance. Foto: Oficerowie personelu technicznego zespołów 1-2-3 eskadry 4. plsz w polowych warunkach. W głębi namioty, które bez względu na pogodę były miejscem wykonywania obowiązków służbowych, jak i miejscem noclegu -1953 r.
W tym czasie rozpoczął się okres wchodzenia lotnictwa WP, w nowy rodzaj samolotów z napędem odrzutowym. Tradycyjne samoloty napędzane silnikami tłokowymi
z charakterystycznymi śmigłami typu: Jak-9, Ił -10 , nie spełniały już pewnych wymogów. W doktrynie wojennej ,,walka powietrza” miała być zarezerwowana dla całkowicie nowej ,,taktyki” z wykorzystaniem samolotów odrzutowych.
Lotnisko polowe w Kroczewie opustoszało. Już na niebie nie pojawiły się tradycyjne,, papaje ”, tak sympatycznie i żartobliwie nazywane przez pilotów i obsługę. Jak co roku BOL z Modlina kosił soczystą trawę na lotnisku. Czasami z pewną tęsknotą spoglądano w niebo i wykoszone pole wzlotów. Może oczekiwano na dzień, w którym eskadry samolotów z biało-czerwonymi szachownicami znów wylądują na lotnisku.
Na jednym ze zdjęć z 1946 roku, Pilot 1 eskadry myśliwskiej napisał na odwrocie fotografii ze swoim wizerunkiem „Na pamiątkę ..., aby pamiętać o lotniku.....”.
Opracował: Donat Suchenek
Skróty:
pnb - pułk nocnych bombowców
plm - pułk lotnictwa myśliwskiego
plsz - pułk lotnictwa szturmowego
plb - pułk lotnictwa bombowego
plMW - pułk lotnictwa Marynarki Wojennej
BOL - batalion obsługi lotnisk
stojanka - wyznaczone miejsce postoju samolotu poza polem wzlotów
eskadra - eskadrę stanowiło 12 samolotów typu:Jak-3,7,9 lub Ił-2 , Ił-10, (Avia B-33)
Źródła:
,,Lotnictwo Polski Ludowej 1944 -1947” - Izydor Koliński -1987 r.
„ 1. Pułk Lotnictwa Myśliwskiego Warszawa” cz.1 - Marian Mikołajczuk i Sławomir Bartosik
- 2005 r.
,, 2. Pułk Lotnictwa Myśliwskiego Kraków” - Henryk Czyżyk - 2008 r.
,,Lotnictwo z Szachownicą” 3/2009 r. Art. ,,Samoloty Tu-2 i UTB-2 w lotnictwie polskim”
- Marian Mikołajczuk i Paweł Sembrat.
Materiały dotyczące promocji lotniczych 1946 r. - Archiwum WSOSP - Dęblin.
,,Rozmowy o Kroczewie”-Temat lotnisko. Relacje w zbiorach autora - 2007 r.
Foto: zbiór p. Hanna M.
Foto: zbiór p. Kazimierz Nowak.
Foto: zbiór p. Marian Mikołajczuk.
Foto: zbiór p. Bartłomiej Fiszer.
Foto: zbiór „Kronika 2 Pułku Kraków” wybór: 4. plsz -Bydgoszcz / Kroczewo. Reprodukcje
p. Janusz Klus.
Foto: zbiór autor.
Mapa: www. mapywig. Fragment z WIG - Modlin.
